Chi Lăng là xã vùng I, cách Thị trấn Thất Khê 2km về phía Tây Bắc, có diện tích tự nhiên là 2.694,74 ha, có 03 trục đường chính đi qua là QL4A, QL3B và đường liên xã Chi Lăng – Chí Minh thuận tiện cho việc giao lưu buôn bán, xã có 07 thôn với 897 hộ, 3.692 nhân khẩu, có 06 dân tộc: Tày, Nùng, Kinh, Dao, Mông, Hoa sống xen kẽ với nhau, dân số của xã phân bổ tương đối rõ rệt giữa vùng cánh đồng và vùng đồi núi. Xã Chi Lăng là xã thuần nông, nghề nghiệp chủ yếu là làm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp có bước phát triển, nhân dân xã Chi Lăng có truyền thống đoàn kết, cần cù trong lao động, nếp sống văn hóa ngày càng tiến bộ, an ninh chính trị được củng cố vững mạnh, nhân dân tin tưởng và sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, sự điều hành của Chính quyền, bộ mặt nông thôn ngày càng được đổi mới và phát triển đi lên.

Năm 2022, xã Chi Lăng được chọn về đích xây dựng nông thôn mới (NTM) nâng cao của huyện; Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể xã đã xác định đây là một nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị; Cấp ủy, chính quyền đóng vai trò lãnh đạo, điều hành trong suốt quá trình xây dựng NTM năm 2017 đến NTM nâng cao năm 2022, tích cực vận động toàn dân tham gia xây dựng NTM nâng cao và gắn với các phong trào khác của địa phương. Xác định chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM là chủ trương lớn, lâu dài do đó Ban Chấp hành Đảng bộ xã đã ra Nghị quyết chuyên đề về xây dựng NTM nâng cao năm 2022. Trong những năm qua thực hiện chủ trương phát triển kinh tế là nhiệm vụ trong tâm, mục tiêu là nâng cao chất lượng giữ vững ổn định lương thực; Đẩy mạnh việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng tiểu thủ công nghiệp, xây dựng, dịch vụ, thương mại, tập trung huy động các nguồn lực cho xây dựng các công trình hạ tầng phúc lợi xã hội, nâng cao đời sống tinh thần vật chất cho nhân dân.

Xã Chi Lăng xây dựng NTM nâng cao trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn, trong những tháng đầu năm tình hình dịch bệnh Covid-19 trên địa bàn xã Chi Lăng nói riêng và huyện Tràng Định nói chung diễn biến còn phức tạp, làm ảnh hưởng trực tiếp đến mọi mặt của đời sống nhân dân và việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, đặc biệt là triển khai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM bị gián đoạn. Nhưng với quyết tâm là không để phong trào bị gián đoạn nên nhiệm vụ xây dựng NTM được triển khai đồng bộ, kịp thời kiện toàn Ban Chỉ đạo, Ban Quản lý khi có thay đổi. Ban Thường vụ Đảng ủy ban hành quyết định thành lập 10 tổ công tác chỉ đạo, chịu trách nhiệm toàn diện về việc thực hiện phong trào xây dựng NTM ở 07 thôn. Xây dựng khung kế hoạch cụ thể thực hiện 10 tiêu chí xây dựng xã NTM nâng cao. Ban hành các văn bản phát động toàn dân ra quân xây dựng NTM theo các đợt cao điểm 90 ngày, 30 ngày. Huy động tối đa mọi nguồn lực đóng góp của Nhân dân để xây dựng cơ sở vật chất, các công trình tập thể. Ban chỉ đạo xã tổ chức giao ban đến đội ngũ bí thư, trưởng thôn 2 tuần 1 lần, soát xét tiến độ thực hiện, đánh giá kết quả thực hiện và xây dựng kế hoạch thời gian tới theo từng nội dung công việc của từng tiêu chí. Đánh giá những việc đã làm được, những tồn tại, khó khăn để có hướng chỉ đạo triển khai thực hiện có hiệu quả. Thành viên Ban chỉ đạo NTM xã, cán bộ phụ trách tiêu chí thường xuyên bám sát tại các thôn, hộ dân để đôn đốc, chỉ đạo thực hiện từng nội dung cụ thể, chịu trách nhiệm kết quả về tiêu chí mình phụ trách.

Ban Chỉ đạo xây dựng NTM nâng cao xã xác định công tác tuyên truyền, vận động trong nhân dân là khâu quan trọng và then chốt để huy động tổng hợp sức mạnh của toàn dân cùng hệ thống chính trị thực hiện thành công xây dựng NTM nâng cao. Vì vậy, công tác tuyên truyền, vận động đã được chú trọng và đẩy mạnh, triển khai rộng khắp từ xã đến thôn bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng như lồng ghép qua các buổi họp thôn, sinh hoạt chi bộ, chi đoàn, chi hội để tuyên truyền cho người dân hiểu được tầm quan trọng và lợi ích thụ hưởng trong xây dựng NTM. Đảng uỷ chỉ đạo Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội xã đã tập trung triển khai tốt cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, gắn với phong trào thi đua “Tràng Định cùng cả nước chung tay xây dựng NTM”. Trong đó: Hội Phụ nữ triển khai thực hiện tốt mô hình "5 không 3 sạch, 3 an toàn" đến toàn thể 07/07 thôn; Hội Nông dân phát triển phong trào “Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững”; Đoàn thanh niên tập trung triển khai thực hiện cuộc vận động “Tuổi trẻ chung tay xây dựng NTM”; Hội Cựu chiến binh triển khai phong trào “Cựu chiến binh gương mẫu” các phong trào đều thu hút 100% hội viên tham gia.

Qua công tác tuyên truyền, vận động, chương trình xây dựng NTM trên địa bàn xã đã có chuyển biến tích cực, nhận thức của cấp ủy, chính quyền xã và người dân được nâng lên, người dân đã nhận thức rõ lợi ích và trách nhiệm trong thực hiện chương trình; tự giác tham gia xây dựng và chỉnh trang nhà cửa, cổng nhà, các công trình phụ trợ của gia đình; thường xuyên vệ sinh đường làng ngõ xóm; đóng góp bằng tiền, hiến, nhượng lại đất, ngày công để xây dựng đường giao thông nông thôn; mở rộng trường học; nâng cấp, mở rộng nhà văn hoá, sân thể thao thôn, bằng sự nỗ lực, quyết tâm của cả hệ thống chính trị và người dân, trong năm 2022 xã ngoài nguồn vốn Nhà nước cấp, đã vận động xã hội hóa trong nhân dân hơn 1,2 tỷ đồng; huy động được trên 2.000 công lao động để làm các công trình giá trị ước trên 100 triệu đồng.

Bên cạnh đó, Nhân dân đã chủ động trong việc trao đổi kinh nghiệm trong sản xuất, chăn nuôi gia súc, gia cầm; gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc; phát huy tinh thần đoàn kết, giúp nhau phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, làm giàu chính đáng góp phần tích cực thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế – xã hội của khu dân cư. Từ đó, một số mô hình mang lại hiệu quả kinh tế như: mô hình ươm cây quế giống tại thôn Bản Mạy, mô hình chăn nuôi lợn, chăn nuôi ngựa tại thôn Khuổi Sao, cơ sở sản xuất Bánh nướng Nông Tuyết, cơ sở sản xuất Bánh nướng Thiện Chính, cở sở sản xuất gạch không nung... Thu nhập bình quân đầu người trên 47,8 triệu đồng/người/năm, từng bước nâng cao chất lượng đời sống của người dân. Cùng với đó Đảng bộ, chính quyền còn chỉ đạo tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện tốt cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh”. Cuộc vận động đã tạo nên phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao góp phần đẩy lùi các tệ nạn xã hội. Xây dựng bổ sung quy ước, hương ước ở khu dân cư, việc cưới, việc tang, lễ hội được thực hiện theo nếp sống mới. Năm 2022, 07/07 thôn được công nhận là thôn văn hóa, tỷ lệ hộ gia đình được bình xét đạt tiêu chuẩn “Gia đình văn hóa” hằng năm trên 95%.

Từ việc làm tốt công tác tuyên truyền, nhận thức của cán bộ, đảng viên và Nhân dân về xây dựng NTM có nhiều chuyển biến tích cực, tư tưởng trông chờ ỷ lại vào Nhà nước trong thực hiện chương trình của một bộ phận người dân từng bước được xóa bỏ, Nhân dân tin tưởng, đồng lòng, ủng hộ và tham gia một cách chủ động, tự giác, trách nhiệm. Bằng sự nỗ lực, quyết tâm của cả hệ thống chính trị và Nhân dân trong xã đã tập trung huy động các nguồn lực, lồng ghép các chương trình đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ phát triển kinh tế, xã hội của địa phương, đến cuối tháng 12/2022 qua thẩm định xã đã hoàn thành 19/19 tiêu chí theo Bộ tiêu chí quốc gia NTM và được Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh ký quyết định công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc thực hiện xây dựng NTM nâng cao của xã Chi Lăng vẫn còn những hạn chế sau: Do ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh covid-19 nên việc triển khai xây dựng xã NTM nâng cao chưa được quan tâm đúng mức; công tác lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng NTM nâng cao có thời điểm chưa thực sự quyết liệt, chậm tiến độ; công tác vệ sinh môi trường, chỉnh trang đường làng, ngõ xóm, trồng hoa, cây xanh chưa mạnh, chưa thường xuyên, chưa tạo được điểm nhấn trong xây dựng NTM nâng cao; nhận thức của một bộ phận nhân dân còn hạn chế, chưa phát huy tích cực vai trò chủ thể của người dân; công tác tuyên truyền, vận động của các đoàn thể, các ngành còn thiếu thường xuyên, chưa làm tốt công tác phổ biến cho người dân hiểu rõ về chủ trương, cơ chế, chính sách, quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi cá nhân, cộng đồng dân cư trong chương trình xây dựng xã NTM nâng cao; huy động nguồn xã hội hoá NTM còn hạn chế; thu nhập của người dân trên địa bàn chưa đồng đều.  

Từ thực tiễn trong việc thực hiện xây dựng NTM nâng cao ở xã Chi Lăng, huyện Tràng Định rút ra một số kinh nghiệm chủ yếu sau:

Một là, xây dựng NTM nâng cao là thực hiện các nội dung cụ thể để công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Do đó, phải gắn xây dựng NTM nâng cao với tái cơ cấu nông nghiệp và thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Hai là, công tác tuyên truyền, vận động quần chúng phải là giải pháp quan trọng hàng đầu, phải thực sự phát huy vai trò chủ thể của người dân, làm cho dân hiểu, dân tin, dân hưởng ứng bằng sự tham gia bàn bạc, hiến kế, đóng góp công, của và chủ động thực hiện các nhiệm vụ của mình là yếu tố quyết định sự thành công của chương trình.

Ba là, phải có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên sâu sát, quyết liệt của các cấp ủy, chính quyền, sự tham gia tích cực và phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành, đoàn thể. Thực tiễn cho thấy nơi nào các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể thực sự quan tâm vào cuộc thường xuyên, quyết liệt thì trong cùng hoàn cảnh còn nhiều khó khăn vẫn tạo ra sự chuyển biến rõ nét.

Bốn là, phải có cách làm phù hợp với điều kiện của địa phương thông qua lựa chọn nội dung, nhiệm vụ ưu tiên, vận dụng sáng tạo cơ chế chính sách. Có phương thức huy động các nguồn lực phù hợp. Phải có hệ thống chỉ đạo, đồng bộ, hiệu quả; có bộ máy giúp việc đủ năng lực, chuyên nghiệp, sát thực tế sẽ là yếu tố quan trọng đảm bảo cho công tác chỉ đạo có hiệu quả .

Năm là, lồng ghép sử dụng có hiệu quả sự hỗ trợ ngân sách của Nhà nước và các nguồn lực đa dạng; việc huy động, đóng góp của người dân phải được thực hiện trên cơ sở thực sự tự nguyện, bàn bạc dân chủ không gượng ép quá sức dân.

Như vậy có thể thấy, qua quá trình tổ chức triển khai thực hiện xây dựng NTM nâng cao ở xã Chi Lăng nội dung quan trọng nhất là nâng cao nhận thức về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của người dân và cả hệ thống chính trị ở xã trong việc xây dựng NTM nâng cao. Từ các tiêu chí đã thực hiện tốt, với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” tiến hành duy tu, sửa chữa các tuyến đường giao thông, mương thủy lợi, xây dựng cảnh quan môi trường, các tuyến đường hoa; phong trào vận động phát triển kinh tế hộ gia đình; ý thức về chuyển đổi cây trồng, vật nuôi được Nhân dân hưởng ứng tích cực nên cho năng suất, chất lượng, sản lượng nông sản không ngừng được tăng lên, đời sống vật chất và tinh thần của người dân luôn được cải thiện, nâng cao./.

Th.S Nguyễn Văn Hiệp

Khoa Xây dựng Đảng