Tỉnh Lạng Sơn với việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2019 - 2020

13 March 2020

Lạng Sơn là tỉnh Miền núi, biên giới, phía Đông Bắc tiếp giáp với khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc, phía bắc giáp tỉnh Cao Bằng, phía Tây, Tây Nam giáp tỉnh Bắc Kạn và Thái Nguyên, phía Nam giáp Quảng Ninh và cách Hà Nội 155 Km về phía Đông Bắc; gần khu kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và nằm trên trục hành lang kinh tế Nam Ninh (Trung Quốc) - Lạng Sơn – Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh (Việt Nam) với trục giao thông huyết mạch là quốc lộ 1A và tuyến đường sặt liên vận quốc tế Việt Nam – Trung Quốc.

Lạng Sơn có 11 đơn vị hành chính cấp huyện, 226 đơn vị hành chính cấp xã và 2.026 thôn, tổ dân phố; có 5 huyện Biên giới tiếp giáp với tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Đường biên giới Việt - Trung trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn có chiều dài 231, 740 km, với 474 cột mốc quốc giới.

Trong 11 đơn vị hành chính cấp huyện thuộc tỉnh, có 10 đơn vị hành chính thuộc miền núi, vùng cao, 01 huyện thuộc vùng An toàn khu trong kháng chiến chống Pháp, 05 huyện biên giới; có 125 xã thuộc khu vực III, 133 xã vùng cao (tỷ lệ 58,84%), 1.125 thôn, tổ dân phố có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn trong chương trình đầu tư mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016 – 2020 của Chính phủ trên tổng 226 đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn toàn tỉnh.

Tuy nhiên, xuất phát từ các yếu tố đặc thù và yêu cầu đảm bảo quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội và phát triển kinh tế xã hội, các đơn vị hành chính trên địa bàn tỉnh chưa được tổ chức hợp lý, phần lớn các xã đều có diện tích tự nhiên khá rộng, nhưng quy mô dân số ít, sống rải rác, không tập trung và địa hình rất khó khăn, trong khi đó đối với các thị trấn, tuy là trung tâm hành chính, nhưng chưa đáp ứng là vai trò là trung tâm hành chính thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của cấp huyện do diện tích tự nhiên quá nhỏ (0,89km², đến 3,1km², đạt tỷ lệ 6,14% đến 22% theo quy định), dẫn đến hoạt động quản lý, điều hành trong việc phấn đấu đạt các chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội trong những năm qua gặp rất nhiều khó khăn, do địa giới hành chính chưa được điều chỉnh để phù hợp với lộ trình và tốc độ phát triển đô thị trên địa bàn, mất cân đối trong việc tập trung huy động nguồn lực (phát triển hạ tầng; thu ngân sách; kêu gọi đầu tư...), chưa tạo điều kiện thuận lợi trong quy hoạch, xây dựng thiết chế văn hóa, phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trên địa bàn do phần lớn trụ sở các cơ quan, các tổ chức, doanh nghiệp đều phải xây dựng trên địa giới hành chính của cá xã liền kề cũng như việc xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, kinh tế vùng đều phải quy hoạch thực hiện trên địa giới hành chính của các đơn vị hành chính cáp xã liền kề.

Mặt khác, theo quy định, phần lớn các đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn đều chưa đạt về tiêu chuẩn về quy mô dân số, trong tổng số 226 đơn vị hành chính cấp xã có 40 đơn vị hành chính chưa đạt 50% cả 02 tiêu chuẩn diện tích tự nhiên và quy mô dân số thuộc diện phải sắp xếp giai đoạn 2019 – 2021 theo quy định.

Xuất phát từ thực trạng tổ chức đơn vị hành chính trên địa bàn tỉnh, để phù hợp với định hướng quy hoạch, kế hoạch và lộ trình phát triển đô thị, giảm số đơn vị hành chính cấp xã, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động quản lý, điều hành của hệ thống chính trị, tạo điều kiện tập trung huy động nguồn lực, tạo lợi thế, thuận lợi trong quy hoạch xây dựng thiết chế văn hóa, phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn là yêu cầu hết sức cần thiết và là tất yếu trong giai đoạn 2019 - 2021.

Căn cứ Nghị quyết số 653/2019/UBTVQH ngày 13 tháng 3 năm 2019 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã trong giai đoạn 2019 - 2021; Hội đồng nhân dân tỉnh Lạng Sơn đã ban hành Nghị quyết số 50/NQ-HĐND ngày 22/8/2019 về thực hiện chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2019 - 2021. Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Đề án số 08/ĐA-UBND ngày 29 tháng 8 năm 2019 của Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn về việc thực hiện sắp xếp các đơn vị sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã giai đoạn 2019 - 2021 của tỉnh Lạng Sơn. Theo đó, năm 2019 tỉnh Lạng Sơn chưa thực hiện sắp xếp đối với đơn vị hành chính cấp huyện. Đối với đơn vị hành chính cấp xã thực hiện sắp xếp 51 đơn vị hành chính (gồm 06 đơn vị thị trấn, 45 xã), trong đó: Số lượng đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp do 02 tiêu chuẩn diện tích tự nhiên và quy mô dân số chưa đạt 50% theo quy định: 30 đơn vị hành chính (gồm 01 thị trấn và 29 xã). Số lượng và danh sách các đơn vị hành chính cấp xã thực hiện theo diện khuyến khích là 21 đơn vị hành chính (5 thị trấn và 26 xã). Trong tổng số 40 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện sắp xếp do 2 tiêu chuẩn về diên tích tự nhiên và quy mô dân số chưa đạt 50% theo quy định, tỉnh thực hiện sắp xếp 30 đơn vị hành chính (tỷ lệ 75%), 10 đơn vị còn lại (tỷ lệ 25%) chưa thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2019 – 2021 với lý do có yếu tố đặc thù, không đảm bảo tính ổn định, phát triển nếu thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính với các xã liền kề.

Trong năm 2019, các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện các Nghị quyết về sắp xếp lại tổ chức bộ máy một cách toàn diện, theo chiều sâu. Thông qua việc rà soát, đánh giá về tình hình tổ chức, hoạt động; về sự phù hợp, tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị, chỉ đạo thực hiện quy định điều chỉnh lại chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị đảm bảo phù hợp với các nội dung của để Đề án sắp xếp tổ chức bộ máy. Ngoài ra, tỉnh còn tổ chức triển khai thực hiện rà soát, xây dựng Đề án trình Chính phủ đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định sắp xếp 51 xã, thị trấn thành 25 xã, thị trấn trên địa bàn tỉnh; Sau sắp xếp giảm số đơn vị hành chính xã từ 226 xuống còn 200 xã, (giảm 26 xã). Đồng thời, thực hiện sắp xếp, sáp nhập thôn, khối phố để phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển của tỉnh, giảm số lượng thôn, khối phố chưa đạt quy mô về dân số, hộ gia đình theo quy định. Theo đó, sau khi sắp xếp, sáp nhập còn 1.850 thôn, tổ dân phố (gồm 1.703 thôn, 147 tổ dân phố). Các thôn, tổ dân phố mới được thành lập sau sắp xếp, sáp nhập hoạt động kể từ tháng 01/01/2020. Bên cạnh đó, Ủy ban nhân dân tỉnh đang tổ chức triển khai thực hiện Đề án điều động Công an chính quy đảm nhiệm các chức danh Công an xã trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn.

Thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2019-2021 là một nhiệm vụ quan trọng, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của chính quyền, phù hợp với định hướng quy hoạch, chương trình phát triển đô thị và quy hoạch ngành, phát huy tiềm năng, lợi thế, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh. Để tiếp tục thực hiện việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019 – 2021 trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã Nghị quyết số 818/NQ-UBTVQH ngày 21 tháng 11 năm 2019 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Lạng Sơn. Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Lạng Sơn (Kế hoạch số 179/KH-UBND, ngày 13/12/2019)./.