Hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học là 02 nhiệm vụ quan trọng ở các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương góp phần xây dựng hệ thống trường chính trị đạt chuẩn. Đây là hai hoạt động có mối quan hệ mật thiết, gắn kết chặt chẽ và hỗ trợ cho nhau.

Tại Quy định số 09-QĐi/TW ngày 13-11-2018 của Ban Bí thư Trung ương Đảng Quy định về chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy của các trường chính trị tỉnh, thành phố, trường bộ, ngành trực thuộc Trung ương; Quy định số 09-QĐi/TU, ngày 27 tháng 12 năm 2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lạng Sơn quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ tỉnh Lạng Sơn; Kết luận số 479-KL/HVCTQG ngày 26-9-2019 của Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh về xây dựng trường chính trị chuẩn đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học trong giai đoạn hiện nay… đã thể hiện rõ các quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ của trường chính trị, trong đó nhiệm vụ nghiên cứu khoa học là một trong số các tiêu chí cần xây dựng và thực hiện tốt trong thời gian tới.

1. Những kết quả đạt được và hạn chế trong thực hiện công tác nghiên cứu khoa học ở trường Chính trị Hoàng Văn Thụ

1.1. Một số kết quả đạt được

Đảng ủy, Lãnh đạo trường Chính trị Hoàng Văn Thụ đã nhận thức đúng vị trí, tầm quan trọng của nghiên cứu khoa học. Vì vậy, thời gian qua, Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ đã chủ động tổ chức cho cán bộ, viên chức tham gia nghiên cứu khoa học và đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Về thực hiện đề án và đề tài nghiên cứu khoa học các cấp

Công tác xây dựng và thực hiện các đề án tại trường Chính trị Hoàng Văn Thụ được bám sát các văn bản chỉ đạo của cấp trên và thực tiễn, yêu cầu nhiệm vụ của nhà trường. Qua quá trình xây dựng và triển khai các đề án tại Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ cho thấy, công tác chuẩn bị, xây dựng đề án được nhà trường được đầu tư kỹ lưỡng. Lãnh đạo trường và các phòng tham mưu đảm nhận xây dựng đề án đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, tinh thần cầu thị, tiếp thu ý kiến góp ý của cán bộ, giảng viên và người lao động nhà trường, nhất là đối với các cơ quan, đơn vị chuyên môn đóng góp cho dự thảo các đề án. Mỗi đề án trước khi được thông qua đều được gửi bản dự thảo đến cán bộ, giảng viên, người lao động nhà trường để lấy ý kiến. Qua đó, phát huy trí tuệ tập thể và tinh thần trách nhiệm chung vì sự phát triển của nhà trường. Vì vậy, sau khi các đề án được nghiệm thu và triển khai thực hiện đã có nhiều thuận lợi, trước hết là sự đồng thuận của tập thể cán bộ, giảng viên, người lao động của nhà trường.

Công tác nghiên cứu, tham gia thực hiện đề tài khoa học các cấp được đa số đội ngũ cán bộ, giảng viên tích cực thực hiện.

Từ năm 2017 đến 2022, cả trường có 31 đề tài nghiên cứu khoa học, trong đó có 24 đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường và 6 đề tài nghiên cứu khoa học cấp khoa. Năm 2022, nhà trường được phê duyệt thực hiện 01 đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh với nội dung “Ứng dụng chuyển đổi số nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn” dự kiến nghiệm thu tháng 11 năm 2023. Có thể thấy, số lượng đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh còn hạn chế, trong 06 năm chỉ có 01 đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh, số lượng đề tài nghiên cứu khoa học cấp khoa chỉ có trong 02 năm 2017 và 2018, những năm gần đây không còn các đề tài nghiên cứu khoa học cấp khoa. Số lượng đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường ổn định và tăng đều trong thời gian gần đây. Về cơ bản, số lượng đề tài nghiên cứu khoa học thực hiện hằng năm đạt so với kế hoạch đề ra.

Qua đánh giá của Hội đồng khoa học nhà trường 31/31 đề tài đều đạt yêu cầu trở lên trong đó có 03/31 đề tài xếp loại Giỏi chiếm 9.7%; có 28/31 đề  tài đạt loại Khá chiếm 90.3%. Các đề tài đã nghiệm thu có chất lượng khá, hướng nghiên cứu phù hợp với thực tiễn hoạt động của nhà trường. Đề tài đã phân tích, lập luận chặt chẽ, logíc, số liệu điều tra, khảo sát thể hiện được tính trung thực, hệ thống các giải pháp đề ra có tính khả thi cao, đưa ra những luận cứ mới góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, đồng thời cũng là nguồn tài liệu tham khảo phục vụ cho giảng viên trong quá trình soạn giảng và lên lớp. Đa số đề tài sau khi nghiệm thu đã được ứng dụng ngay vào công tác giảng dạy, quản lý và đào tạo và thực tế đánh giá đạt hiệu quả tốt. 

Về công tác xây dựng chương trình, biên soạn tài liệu, giáo trình phục vụ đào tạo, bồi dưỡng của Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ tỉnh Lạng Sơn và biên soạn lịch sử trường, lịch sử đảng bộ địa phương

Xác định việc biên soạn tài liệu, giáo trình phục vụ công tác giảng dạy là nhiệm vụ rất quan trọng, từ năm 2017 đến nay Nhà trường đã triển khai việc biên soạn một số loại tài liệu phục vụ cho các loại hình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Nhà trường như biên soạn thành công nhiều loại tài liệu bồi dưỡng: Tài liệu bồi dưỡng đại biểu HĐND cấp huyện, cấp xã nhiệm kỳ 2021-2026; Tài liệu Bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã; Tài liệu bồi dưỡng Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố… Việc tổ chức biên soạn bảo đảm theo chương trình khung của Bộ Nội vụ và có bổ sung cho phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh. Sau thời gian tổ chức biên soạn, các loại tài liệu đã được Hội đồng thẩm định tổ chức nghiệm thu và đánh giá cao nội dung, chất lượng, quyết định ban hành triển khai thực hiện.

Nhà trường cũng được giao biên soạn giáo trình “Tập bài giảng tình hình và nhiệm vụ của tỉnh Lạng Sơn” theo nội dung chương trình của Quyết định 1479-QĐ/HVCTQG, ngày 21/4/2014 về ban hành chương trình đào tạo Trung cấp lý luận chính trị - hành chính và Quyết định 2252-QĐ/HVCTQG, ngày 02/5/2019 ban hành Quy chế đào tạo Trung cấp lý luận chính trị - hành chính. Hiện nay là giáo trình “Thực tiễn và kinh nghiệm xây dựng, phát triển tỉnh Lạng Sơn” theo Quy chế Quản lý hoạt động đào tạo, bồi dưỡng của Trường Chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Ban hành kèm theo quyết định Số 6468 – QĐ/ HVCTQG ngày 21/12/2021 của Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhằm trang bị những kiến thức cơ bản về tình hình, nhiệm vụ của tỉnh Lạng Sơn cho cán bộ chính quyền, đoàn thể nhân dân cấp cơ sở trên địa bàn tỉnh.

Trong quá trình triển khai, tổ chức thực hiện biên soạn giáo trình, tài liệu bồi dưỡng nhà trường đã lựa chọn các giảng viên có chuyên môn tốt, kinh nghiệm giảng dạy lâu năm và có uy tín trong công tác nghiên cứu khoa học để tham gia biên soạn các loại tài liệu. Các tập tài liệu, giáo trình khi ban hành đều được Hội đồng thẩm định của Nhà trường tiến hành thẩm định kỹ về nội dung và kết cấu trước khi trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Công tác biên soạn lịch sử trường, lịch sử đảng bộ địa phương được thực hiện: Thực hiện Chỉ thị số 20-CT/TW ngày 18/01/2018 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và chủ trương của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc biên soạn lịch sử truyền thống các cơ quan, ban, ngành của tỉnh, đồng thời kỷ niệm 70 năm ngày thành lập trường (20/11/1949 - 20/11/2019), Đảng ủy, Lãnh đạo trường đã tổ chức nghiên cứu, biên soạn và xuất bản cuốn “Lịch sử Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ (1949 - 2019)”. Với bề dày lịch sử hình thành và phát triển, trải qua nhiều khó khăn từ những ngày đầu thành lập, đến nay Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ tỉnh Lạng Sơn đã đạt nhiều thành tựu quan trọng mà Đảng và Nhà nước giao phó, đảm bảo sứ mệnh là “cái nôi” đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực tỉnh nhà.

Việc biên soạn Lịch sử Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ có ý nghĩa to lớn đó là giúp bổ sung thêm nguồn tư liệu vào thư viện Trường, kho lưu trữ lịch sử địa phương. Không chỉ cán bộ, giảng viên, học viên trong Trường có thể tìm đọc, nghiên cứu mà những người quan tâm về Trường cũng có thể tìm hiểu.

Ngoài ra, các một số cán bộ lãnh đạo, quản lý và giảng viên của nhà trường đã tham gia tích cực vào công tác biên soạn lịch sử đảng bộ địa phương ở nhiều đảng bộ trên địa bàn tỉnh. Qua đó, góp phần bồi dưỡng ý chí và tình cảm cách mạng, làm cho lịch sử Đảng nói chung và lịch sử Đảng bộ địa phương nói riêng đi sâu vào lòng cán bộ, đảng viên và nhân dân, tạo động lực và năng lực nội sinh để thông qua đó, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước và của tỉnh.

Về công tác tổ chức, tham gia hội thảo, toạ đàm khoa học các cấp

Trong 06 năm từ 2017 đến năm 2022, Trường đã tổ chức thành công được 13 cuộc hội thảo khoa học cấp trường. Qua các năm, cho thấy số lượng hội thảo khoa học cấp trường được tổ chức đảm bảo 02 cuộc/năm. Năm 2022 có 03 cuộc hội thảo khoa học được tổ chức thành công.

Các cuộc hội thảo khoa học được nhà trường tổ chức nhân các dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn, sự kiện trọng đại của đất nước; hoặc nhân kỉ niệm ngày sinh, ngày mất của các vị lãnh tụ của nhân loại và đất nước… Do vậy, các hội thảo khoa học ở Trường đã thể hiện sự đa dạng về chủ đề, vừa phong phú về nội dung, thu hút đông đảo đội ngũ giảng viên, viên chức tham gia viết bài. Ngoài ra, hội thảo còn có sự tham gia viết bài tham luận của một số cá nhân ở các ban, ngành, đoàn thể trong tỉnh nhằm giúp cán bộ, giảng viên nhà trường nâng cao nhận thức chính trị và chất lượng công tác góp phần đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chuyên môn ngày càng cao của nhà trường trong tình hình hiện nay.

Các khoa, phòng chức năng của nhà trường tổ chức hội thảo 1 đến 2 lần/năm, những năm gần đây có khoa đã thực hiện thành công 3 cuộc hội thảo/ năm. Ngoài việc tổ chức hội thảo cấp khoa, cấp trường thì các khoa, phòng và nhà trường mỗi quý đã tổ chức sinh hoạt chuyên môn với các nội dung cụ thể, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao.

Hằng năm, nhà trường đều có các bài tham luận tham gia các cuộc Hội thảo khoa học cấp bộ, cấp khu vực, trong đó tại Hội thảo khoa học của Cụm thi đua số 02 gồm 07 trường chính trị tỉnh miền núi, biên giới phía Bắc, nhà trường đã có nhiều bài tham luận sâu sắc, chất lượng được đánh giá cao.

Hoạt động xuất bản Bản tin “Thông tin lý luận và thực tiễn”, viết tin, bài đăng tạp chí trung ương, địa phương và trang thông tin điện tử nhà trường

Bản tin  “Thông tin lý luận và thực tiễn” của Nhà trường là diễn đàn nghiên cứu trao đổi chuyên môn nghiêm túc, là nơi giảng viên của Nhà trường chia sẻ những kinh nghiệm nghiên cứu, và giảng dạy và là nơi các giảng viên chia sẻ những quan điểm trong nghiên cứu chuyên môn. Từ năm 2017 đến 2022, Nhà trường đã xuất bản được 12 số bản tin, với trên 120 tin bài, viết, để bản tin của Nhà trường thực sự phong phú về nội dung. Có nhiều bài viết được đăng trên tạp chí Trung ương và trên Trang thông tin điện tử của địa phương và nhà trường.

Các giảng viên của Nhà trường viết tin, bài cho các báo tạp chí của Trung ương và địa phương với số lượng ngày càng tăng qua các năm, chất lượng tin bài tốt, nhiều giảng viên của Nhà trường đã trở thành cộng tác viên có uy tín của các báo, tạp chí trung ương và địa phương như: Tạp chí Lý luận chính trị, Tạp chí Xây dựng Đảng, Thông tin công tác các trường chính trị, Báo Lạng Sơn...

1.2. Những tồn tại hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế

Một số những tồn tại hạn chế

Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, hoạt động nghiên cứu khoa học ở Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ vẫn chưa ngang tầm với vị thế, tiềm năng, yêu cầu, nhiệm vụ của nhà trường, còn những hạn chế như:

Chất lượng và tính khả thi của một số đề tài nghiên cứu khoa học hiệu quả và tính ứng dụng chưa cao. Hiện nay đội ngũ cán bộ, giảng viên của trường có học vị cao tương đối hùng hậu với số lượng giảng viên trình độ thạc sĩ 35/37 người, chiếm 94,5% thuộc nhiều chuyên ngành khác nhau; giảng viên có trình độ lý luận chính trị Cao cấp 31/37 người, chiếm 83,7% nhưng số lượng đề tài nghiên cứu khoa học thời gian qua còn ít, quy mô nghiên cứu nhỏ, chủ yếu vẫn là cấp trường. Số lượng đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh còn quá ít, không có đề tài cấp bộ, cấp nhà nước. Công tác biên soạn tài liệu đã có nhiều nỗ lực, tuy nhiên qua thực tế sử dụng, còn có những những hạn chế nhất định, cần được tiếp tục điều chỉnh, rút kinh nghiệm để chỉnh sửa cho phù hợp hơn với tình hình thực tế. Vẫn còn một số cuộc hội thảo và việc tổ chức sinh hoạt chuyên môn của cấp khoa hiệu quả chưa cao: một số tác giả viết bài hội thảo như viết bài báo, hoặc viết như một báo cáo; một số bài hội thảo lại thiếu đầu tư nghiên cứu nên nội dung sơ sài, hình thức cũng chưa đảm bảo. Số lượng bài viết của giảng viên được công bố trên báo, tạp chí in và điện tử, trang thông tin điện tử của trung ương số lượng hạn chế.

Nguyên nhân của những tồn tại hạn chế

Việc định hướng và lựa chọn nội dung nghiên cứu của một số đề tài chưa thực sự thiết thực. Có những giảng viên mong muốn được nghiên cứu nhưng lại chưa có nhiều kinh nghiệm. Do thời gian biên soạn còn hạn chế nên giảng viên biên soạn chưa gắn chặt được vào thực tiễn, việc trao đổi trực tiếp với các đối tượng bồi dưỡng chưa sâu sắc nên chưa nắm bắt được những vấn đề đặt ra đối với chương trình đào tạo, bồi dưỡng. Một phần do kinh phí chi cho hoạt động nghiên cứu khoa học còn hạn chế. Do đó chưa tạo ra được động lực để động viên, khuyến khích giảng viên tích cực nghiên cứu khoa học. Thời gian dành cho hoạt động nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn của nhiều giảng viên còn ít so với thời gian giảng dạy, đứng lớp.

2. Hoàn thiện tiêu chí về công tác nghiên cứu khoa học ở trường Chính trị Hoàng Văn Thụ để đạt chuẩn mức 1 trong thời gian tới

Để nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu khoa học và hoàn thiện tiêu chí trường chính trị chuẩn mức 1 ở nhà trường trong thời gian tới, cần chú trọng đến một số giải pháp như sau:

Thứ nhất, nâng cao nhận thức của cán bộ, giảng viên về công tác nghiên cứu khoa học và phải xem đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của người giảng viên

Công tác nghiên cứu khoa học giúp giảng viên có điều kiện nghiên cứu sâu, nắm chắc kiến thức chuyên môn mà mình đang trực tiếp giảng dạy. Qua đó, kịp thời điều chỉnh, bổ sung những nội dung kiến thức trong bài giảng của mình. Tham gia nghiên cứu khoa học một mặt giúp người giảng viên củng cố lại kiến thức chuyên môn, mặt khác có điều kiện mở rộng, hiểu biết thêm kiến thức từ các chuyên ngành khác, đồng thời bổ sung kiến thức thực tiễn làm phong phú bài giảng của mình. Do vậy, người giảng viên phải tập trung đầu tư cho nghiên cứu khoa học và đặt chức năng, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học quan trọng như chức năng, nhiệm vụ giảng dạy.

Thứ hai, có chế độ, chính sách nguồn kinh phí thỏa đáng cho hoạt động nghiên cứ khoa học

Để tạo động lực cho giảng viên dành nhiều thời gian, tâm sức cho công tác nghiên cứu khoa học cần có cơ chế, chính sách phù hợp. Nhà trường cần tiếp tục nghiên cứu và bổ sung quy chế chi tiêu nội bộ để kinh phí cho hoạt động nghiên cứu khoa học được phù hợp, tăng mức thù lao trên bài tham luận, bài đăng trên trang thông tin điện tử của Trường… thực hiện chính sách khuyến khích giảng viên, viên chức tích cực tham gia nghiên cứu khoa học, như đối với giảng viên có nhiều thành tích trong nghiên cứu khoa học.

Thứ ba, tăng cường công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm trong công tác nghiên cứu khoa học của nhà trường hàng năm

Lãnh đạo trường, phòng tham mưu thường xuyên kiểm tra, theo dõi, đôn đốc, nhắc nhở việc thực hiện kế hoạch nghiên cứu khoa học của giảng viên để chỉ đạo kịp thời. Đặc biệt, cần đảm bảo về tiến độ trong nghiên cứu khoa học. Thông qua đó, nâng cao trách nhiệm của giảng viên đối với công tác nghiên cứu khoa học.

Đánh giá, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm sau những lần tổ chức hội thảo hoặc nghiệm thu các đề tài nghiên cứu khoa học của tập thể và cá nhân trong các buổi sinh hoạt chuyên môn của khoa và trường nhằm chỉ rõ những ưu điểm, hạn chế trong nghiên cứu khoa học và kịp thời khắc phục nhằm góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng nghiên cứu khoa học.

Thứ tư, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để giảng viên tham gia nghiên cứu khoa học với tinh thần hăng say và tích cực

Tiếp tục nghiên cứu, cụ thể hóa quy trình thực hiện các nội dung nghiên cứu khoa học để giảng viên chủ động thực hiện nhiệm vụ. Nêu cao tinh thần học hỏi, cầu thị của giảng viên và sự trách nhiệm, định hướng của Hội đồng khoa học - Đào tạo trong đánh giá các sản phẩm khoa học trên tinh thần xây dựng tạo được sự đồng thuận với các tác giả, các nhà nghiên cứu.

Trường cần có chính sách khen thưởng động viên kịp thời; có chính sách ưu tiên trong xét thăng hạng chức nghề nghiệp và xét các danh hiệu thi đua; ưu tiên trong công tác quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ về mọi mặt; ưu tiên trong công tác quy hoạch bố trí, sử dụng cán bộ ở các chức danh lãnh đạo, quản lý… để giảng viên có nguồn động lực trong thực hiện các nội dung nghiên cứu khoa học ở trường. Qua đó góp phần xây dựng Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ đạt chuẩn trong thời gian tới.

ThS. Nguyễn Thị Hương

Phòng Quản lý đào tạo và NCKH