Phần học C.I. Xây dựng Đảng là phần học quan trọng trong chương trình Trung cấp lý luận chính trị được Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ban hành năm 2021. Phần học có 09 chuyên đề với tổng số 72 tiết giảng do khoa Xây dựng Đảng trực tiếp thực hiện. Đây là phần học có tính chất đặc thù, vì các nội dung bài học vừa mang tính lý luận, vừa mang tính thực tiễn về công tác xây dựng tổ chức đảng ở cơ sở. Thực tiễn công tác xây dựng Đảng hiện nay đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần nghiên cứu và vận dụng vào thực tiễn công tác, nhất là những nội dung mới trong chỉ thị, nghị quyết, quy định của Đảng về các vấn đề công tác đảng, xây dựng chỉnh đốn đảng, đặc biệt là các quy định, hướng dẫn về công tác cán bộ, vì Đảng ta luôn xác định cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng; công tác cán bộ là khâu "then chốt" của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Trong đó, công tác quy hoạch cán bộ là một nội dung trọng yếu của công tác cán bộ, bảo đảm cho công tác cán bộ đi vào nền nếp, chủ động, đáp ứng cả nhiệm vụ trước mắt và lâu dài, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ đứng đầu có đủ phẩm chất, năng lực, bản lĩnh trong thực hiện nhiệm vụ.

Bài 6 “Công tác cán bộ của tổ chức cơ sở đảng” là một trong những chuyên đề trọng tâm của phần học, nội dung bài học gồm 08 tiết giảng với 03 phần lớn: những vấn đề chung về công tác cán bộ của tổ chức cơ sở đảng; thực trạng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ; quan điểm xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng và những giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ của tổ chức cơ sở đảng. Trọng tâm bài học ở mục 1.3. Nội dung công tác cán bộ của tổ chức cơ sở đảng với các nội dung như nghiên cứu, quán triệt các quan điểm, chủ trương, quy chế, quy định của Đảng; chủ trương, kế hoạch công tác cán bộ của cấp ủy cấp trên về công tác cán bộ; lãnh đạo và tiến hành các khâu trong công tác cán bộ (Tuyển dụng, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm, quản lý cán bộ...) Để giảng dạy tốt nội dung này đòi hỏi giảng viên cần bổ sung, vận dụng một số những quy định hướng dẫn mới của Đảng, những nội dung ngoài giáo trình nhưng thực tiễn đang áp dụng để làm phong phú nội dung bài giảng, gắn lý luận với thực tiễn. Đặc biệt là những quy định, hướng dẫn mới trong công tác quy hoạch cán bộ hiện nay để nâng cao chất lượng bài giảng như: Quy định số 50-QĐ/TW ngày 27/12/2021 của Bộ Chính trị về công tác quy hoạch cán bộ; Hướng dẫn số 16-HD/BTCTW ngày 15/02/2022 của Ban Tổ chức Trung ương một số nội dung cụ thể về công tác quy hoạch cán bộ; Hướng dẫn số 04-HD/TU ngày 10/03/2022 của Tỉnh ủy Lạng Sơn, hướng dẫn về công tác quy hoạch cán bộ của tỉnh.

Khi phân tích các nội dung công tác quy hoạch cán bộ, phần lý luận của bài học đã làm sáng tỏ những nội dung chủ yếu sau:

 Một là, Quy hoạch cán bộ ở tổ chức cơ sở đảng và đơn vị cơ sở bao gồm chủ yếu là quy hoạch cấp ủy và quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý đơn vị cơ sở. Đối với các đơn vị sự nghiệp có thể xây dựng thêm quy hoạch các chức danh chuyên môn cần thiết để tạo nguồn và có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng.

Hai là, việc xây dựng, đề nghị phê duyệt quy hoạch cán bộ thực hiện theo hướng dẫn của cấp ủy cấp trên, tuân thủ đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, bảo đảm khách quan, đúng người, đúng việc, đoàn kết nội bộ; có cơ cấu phù hợp (về độ tuổi, tỷ lệ cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số...), nếu chưa bảo đảm chỉ tiêu cơ cấu thì phải để trống, bổ sung sau. Quan tâm phát hiện, đưa vào quy hoạch cán bộ có bản lĩnh, năng lực nổi trội và triển vọng phát ttiển vào cấp ủy, vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả vượt cấp, nhất là cán bộ trẻ. Thực hiện nghiêm túc việc rà soát, bổ sung quy hoạch cán bộ.

Như vậy, nếu chỉ bám sát theo giáo trình phần nội dung giảng về công tác quy hoạch cán bộ của tổ chức cơ sở đảng sẽ còn rất nhiều nội dung chưa được đề cập đến; chưa kể phần văn bản được trích dẫn trong giáo trình là Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW ngày 05-11-2012 của Ban Tổ chức Trung ương đã bị thay thế. Bởi vậy, trong quá trình giảng dạy, giảng viên cần phải chú ý, vận dụng bổ sung một số các nội dung sau theo các văn bản hiện hành:

Một là, bổ sung các nguyên tắc quy hoạch cán bộ

Quy định số 50-QĐ/TW ngày 27/12/2021 của Bộ Chính trị nêu ra 05 nguyên tắc quy hoạch cán bộ. Hướng dẫn số 04-HD/TU ngày 10/03/2022 của Tỉnh ủy Lạng Sơn, hướng dẫn về công tác quy hoạch cán bộ của tỉnh nêu ra 06 nguyên tắc quy hoạch cán bộ của tỉnh. Cụ thể:

1. Bảo đảm nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ; thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; bảo đảm chặt chẽ, đồng bộ, liên thông, công khai, minh bạch trong công tác quy hoạch cán bộ.

2. Đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền trên cơ sở nêu cao trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị, người đứng đầu, đi đôi với tăng cường kiểm tra, giám sát trong công tác quy hoạch cán bộ.

3. Coi trọng chất lượng, bảo đảm cân đối, hài hòa, hợp lý, liên thông giữa các khâu trong công tác cán bộ; giữa quy hoạch với đào tạo, bồi dưỡng; giữa đánh giá với quy hoạch, điều động, luân chuyển, bổ nhiệm và sử dụng cán bộ; giữa cán bộ quy hoạch với cán bộ đương nhiệm; giữa nguồn cán bộ ở Trung ương với địa phương, địa bàn và lĩnh vực công tác; giữa nguồn cán bộ tại chỗ với nguồn cán bộ từ nơi khác. Phấn đấu quy hoạch theo cơ cấu ba độ tuổi, tỉ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số phù hợp với địa bàn, lĩnh vực công tác.

4. Quy hoạch cấp ủy các cấp phải gắn với quy hoạch lãnh đạo, quản lý; lấy quy hoạch các chức danh cấp ủy làm cơ sở để quy hoạch các chức danh lãnh đạo, quản lý; mỗi chức danh lãnh đạo, quản lý được quy hoạch riêng, không tách rời quy hoạch chức danh theo lĩnh vực phụ trách;quy hoạch cấp dưới làm cơ sở cho quy hoạch cấp trên; gắn kết chặt chẽ quy hoạch cán bộ của các địa phương, cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị với quy hoạch cán bộ cấp chiến lược.

5. Chỉ quy hoạch chức danh cao hơn, mỗi chức danh lãnh đạo, quản lý quy hoạch không quá ba cán bộ, một cán bộ quy hoạch không quá ba chức danh ở cùng cấp. Không thực hiện quy hoạch đồng thời với việc đề xuất bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử. Việc thực hiện quy trình bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử vào chức danh quy hoạch chỉ được thực hiện sau khi phê duyệt quy hoạch ít nhất 3 tháng.

6. Coi trọng chất lượng, không vì số lượng, cơ cấu mà hạ thấp tiêu chuẩn; đồng thời, quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và có biện pháp hiệu quả để phấn đấu thực hiện cơ cấu ba độ tuổi (khoảng cách giữa các độ tuổi là 5 năm), tỷ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số trong quy hoạch cấp ủy, các chức danh lãnh đạo quản lý.

Khi giảng nội dung này, giảng viên nên nhấn mạnh một số nội dung được bổ sung tại Hướng dẫn số 04-HD/TU ngày 10/03/2022 của Tỉnh ủy Lạng Sơn, hướng dẫn về công tác quy hoạch cán bộ của tỉnh như: mỗi chức danh lãnh đạo, quản lý được quy hoạch riêng, không tách rời quy hoạch chức danh theo lĩnh vực phụ trách; Việc thực hiện quy trình bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử vào chức danh quy hoạch chỉ được thực hiện sau khi phê duyệt quy hoạch ít nhất 3 tháng và nội dung nguyên tắc thứ 6 là bổ sung mới. Đồng thời giảng viên có thể đưa ra một số ví dụ thực tiễn để làm sáng tỏ các nguyên tắc như: ví dụ về mỗi chức danh lãnh đạo, quản lý được quy hoạch riêng, tại cấp xã, chỉ chức danh Phó Bí thư Đảng ủy xã, không tách thành riêng quy hoạch chức danh Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy và quy hoạch chức danh Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã hoặc quy hoạch chức danh Phó bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân dân xã. Hoặc ví dụ về không tách quy hoạch chức danh theo lĩnh vực phụ trách là đối với chức danh Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã thì chỉ quy hoạch một chức danh là Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, không tách thành quy hoạch Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã phụ trách lĩnh vực kinh tế, hay văn hóa, xã hội....

Hai là, bổ sung nội dung cơ cấu tỷ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ trong quy hoạch cấp ủy và các chức danh lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở

Phần này giảng viên đưa một số nội dung quy định cụ thể mới như về độ tuổi khi quy hoạch cần thực hiện cơ cấu 3 độ tuổi trong cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy, giãn cách giữa các độ tuổi là 5 năm trở lên. Theo Hướng dẫn số 04-HD/TU ngày 10/03/2022 của Tỉnh ủy Lạng Sơn, hướng dẫn về công tác quy hoạch cán bộ của tỉnh, đối với cấp ủy xã, cán bộ trẻ (dưới 35 tuổi) từ 25% trở lên; trên 50 tuổi không quá 15%. Tỉ lệ cán bộ nữ đối cấp ủy các cấp là 25%.

Ba là, bổ sung nội dung đối tượng giới thiệu quy hoạch ban chấp hành, ban thường vụ, bí thư, phó bí thư đảng ủy, các chức danh lãnh đạo hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân cấp xã.

Hướng dẫn số 04-HD/TU ngày 10/03/2022 của Tỉnh ủy Lạng Sơn, hướng dẫn về công tác quy hoạch cán bộ của tỉnh đã nêu các đối tượng cụ thể quy hoạch vào các vị trí chức danh. Giảng viên trong quá trình giảng dạy có thể nêu một số ví dụ thực tế như quy hoạch ban chấp hành đảng bộ xã, phường, thị trấn đối tượng phải là cấp trưởng, cấp phó Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội xã, phường, thị trấn (được quy hoạch cấp trưởng); công chức xã được quy hoạch các chức danh lãnh đạo đảng ủy, hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn; phó trưởng công an xã được quy hoạch trưởng công an xã, phường, thị trấn; cấp trưởng, cấp phó ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn; bí thư, phó bí thư chi bộ trực thuộc đảng ủy xã, phường, thị trấn.

Các đồng chí được quy hoạch nhiệm kỳ kế tiếp phải đủ tuổi công tác 2 nhiệm kỳ trở lên, ít nhất trọng 01 nhiệm kì (60 tháng) đối với cả nam và nữ; đối với rà soát, bổ sung quy hoạch hằng năm cho nhiệm kỳ hiện tại, phải đủ tuổi công tác ít nhất 72 tháng trở lên.

Để giảng dạy lý luận chính trị nói chung và phần học C.I. Xây dựng Đảng nói riêng đạt hiệu quả cao, cần thấy được tính đặc thù của từng phần học, từng bài học. Với vai trò, nhiệm vụ của người giảng viên Trường Chính trị, để góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy phần học mỗi cán bộ giảng viên cần phát huy trí tuệ, nâng cao tính tự giác, cập nhật, nghiên cứu các văn bản quy định mới, vận dụng bổ sung, áp dụng tùy từng điều kiện thực tế của lớp học. Một vài lưu ý trong bài viết sẽ góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy phần học xây dựng đảng qua việc bổ sung, cập nhật các nội dung mới về công tác quy hoạch cán bộ của đảng và Tỉnh ủy Lạng Sơn.

ThS. Vi Thị Tuyết

GVC. Khoa Xây dựng Đảng